Essentiële elementen voor een goede sociale veiligheid op school

Voor het versterken van de sociale veiligheid en het pedagogisch klimaat op school is de schoolleider richtinggevend. Jij bent de kartrekker, geeft het goede voorbeeld én zorgt voor de juiste mentale instelling bij het team. In deze blog lees je hoe je leraren in staat stelt om een zo groot mogelijke bijdrage te leveren aan het versterken van de sociale veiligheid in de klas en op school.

Sociale veiligheid

Een sociaal veilige leeromgeving is een cruciale voorwaarde voor leerlingen om tot leren te komen. In de blog ‘Het belang van sociale en emotionele veiligheid in de klas’ lees je wat een goede sociale veiligheid jouw school kan opleveren. 

3 psychologische basisbehoeften

Wil je de sociale veiligheid in de klas verbeteren? Dan kun je dat doen door in te spelen op de drie psychologische basisbehoeften. Deze worden beschreven door Edward Deci en Richard Ryan in hun zelfdeterminatietheorie. Volgens hen heeft elk kind (en ieder mens) behoefte aan:

1. Autonomie (‘Ik mag iets’)
   Kinderen willen het gevoel hebben dat zij (onafhankelijk) eigen keuzes kunnen maken en zelf invloed hebben op hun leerproces. 
   
   Zo doe je dit in de klas:  
   De leraar respecteert de eigenheid van het kind en biedt veiligheid, ruimte, begeleiding en ondersteuning. 
    
2. Relatie (‘Ik hoor erbij’) 
   Kinderen hebben behoefte aan relatie, zowel met de leraar als met klasgenoten. Ze willen erbij horen, geaccepteerd worden en zich veilig voelen.  
   
   Zo doe je dit in de klas:  
   Leraren die luisteren, vertrouwen en ondersteuning bieden, het goede voorbeeld geven, zorgen voor uitdaging en optreden als het echt nodig is, zorgen voor verbondenheid. 
   
   
3. Competentie (‘Ik kan het’) 
   Kinderen hebben de wens ‘iets te kunnen’ en ergens goed in te zijn.  
   
   Zo doe je dit in de klas:  
   De leraar zou hoge (en reële) verwachtingen moeten stellen en beschikbaar zijn voor hulp en ondersteuning. 

Pedagogisch handelen en klassenmanagement

Bovenstaande sluit aan bij het model van Robert Marzano, die elf factoren onderscheidt die van invloed zijn op de leerprestaties van leerlingen. Marzano werkte de succesfactor ‘pedagogisch handelen en klassenmanagement’ uit in 7 strategieën voor een goedlopende groep, met weinig ordeverstoringen en prettige relaties. Hiermee heb je als school de meeste impact op de sociale veiligheid en daarmee op het leren van leerlingen:

1. Regels en routines
2. Omgaan met ordeverstorend gedrag
3. Relatie tussen leraar en leerlingen
4. Mentale houding van de leraar
5. Werken aan zelfverantwoordelijkheid bij leerlingen
6. Begin het schooljaar goed
7. Werk aan een schoolbrede aanpak 

Ben je benieuwd hoe jij als schoolleider impact op gedrag kunt hebben in het belang van de leerlingen? 

Vul dan het formulier in en ontvang een link waarmee je het gratis whitepaper ‘Effectieve strategieën voor het bevorderen van sociale veiligheid op scholen. Een gids voor schoolleiders’ kunt downloaden.