Als schoolleider in het primair onderwijs moet je elke dag keuzes maken. Er wordt immers veel van jou en je team verwacht. Bijvoorbeeld als het gaat om de onderwijskwaliteit en de leerresultaten, maar ook op het gebied van allerlei maatschappelijke thema’s die de school binnenkomen, zoals sociale veiligheid, meertaligheid en burgerschap. Dan is het slim om je te focussen op de dingen waarmee jij als schoolleider een groot verschil kunt maken voor de leerlingen en je team. Zoals het creëren van een positief pedagogisch klimaat en sociale en emotionele veiligheid in de klas.
Veiligheid in de klas – waarom is dat belangrijk?
Verschillende (onderwijs)wetenschappers hebben aangetoond dat veiligheid in de klas heel belangrijk is. Een sociaal en emotioneel veilige leeromgeving is een cruciale voorwaarde om tot leren te komen. Zo stellen Edward Deci en Richard Ryan in hun zelfdeterminatietheorie dat kinderen intrinsiek gemotiveerd raken, als wordt voldaan aan de drie psychologische basisbehoeften: autonomie, relatie en competentie. Intrinsieke motivatie is belangrijk, omdat het leidt tot hoogwaardig leren (een beter conceptueel begrip), meer doorzettingsvermogen, het vermogen om positief om te gaan met stress en tegenslagen en creativiteit. Rutger Kappe stelt dat motivatie twee keer zo belangrijk is voor goede resultaten als intelligentie. En ook John Hattie stelt dat motivatie één van de belangrijkste voorspellers is voor leerprestaties. Kortom, veiligheid in de klas doet er écht toe!
Een positief pedagogisch klimaat – wat levert het op?
Veiligheid in de klas betekent dat er een positief pedagogisch klimaat is op school. Hiermee wordt een cultuur bedoeld, die leerlingen en medewerkers in staat stelt het beste uit zichzelf te halen. De Inspectie verwoordt het zo: ‘Met een goed pedagogisch klimaat bereik je dat leerlingen zich veilig voelen, gezien en gehoord worden. Ze worden geaccepteerd zoals ze zijn. Een fijne, voorspelbare en positieve sfeer zorgt ervoor dat leerlingen (en ouders) graag naar school komen. Dit geeft een goede, ontspannen startsituatie om te leren.’
Samengevat is dit wat een goed pedagogisch klimaat of sociale en emotionele veiligheid in de klas jouw school kan opleveren:
- Hogere onderwijskwaliteit Verhoogd welzijn van leerlingen en leraren
- Verbetering van de leerprestaties van leerlingen
- Betere samenwerking en dynamiek binnen het team (professionele cultuur)
- Kans voor leerlingen en medewerkers om zich optimaal te ontwikkelen
- Fijne sfeer en omgeving voor leerlingen en leraren
- Verminderd pestgedrag en ander ongewenst gedrag (goed burgerschap)
- Sterke banden met en betrokkenheid van ouders en de gemeenschap
- Positieve reputatie en aantrekkingskracht van de school
Ben je benieuwd hoe jij als schoolleider impact op gedrag kunt hebben in het belang van de leerlingen?
Vul dan het formulier in en ontvang een link waarmee je het gratis whitepaper ‘Effectieve strategieën voor het bevorderen van sociale veiligheid op scholen. Een gids voor schoolleiders’ kunt downloaden.
