Herken je het beeld dat veranderprocessen of ontwikkelingen in je school steeds vastlopen? Grote kans dat er (onbedoeld) sprake is van destructief leiderschap. Wat maakt dat een organisatie 'verwaarloosd' kan raken en hoe kan er sluipenderwijs destructief gedrag ontstaan? Onderwijsadviseur Sander Luttje legt het uit en geeft tips.
Verwaarlozing is een geleidelijk proces. De balans tussen sturen en steunen in de organisatie is dan langere tijd niet op orde. Het wordt vaak zichtbaar wanneer veranderprocessen stagneren, bijvoorbeeld wanneer een school het onderwijs anders wil organiseren. Hierbij komen regelmatig ook oude patronen om de hoek kijken, die soms in het heden niet volledig te verklaren zijn.
Opvoedstijlen
In het leiden van een organisatie kun je een parallel trekken met de opvoeding van kinderen. In organisaties waarin langere tijd een ‘autoritaire opvoedstijl’ wordt gehanteerd, voelen medewerkers zich vaak niet gezien en gesteund. In organisaties waarin een ‘toegeeflijke opvoedstijl’ wordt gehanteerd, is er weliswaar voldoende aandacht voor het team, maar zijn er juist te weinig kaders aanwezig. Is er te weinig aandacht én structuur, dan ontstaat er een ‘laissez-faire’ situatie: de klad komt erin! Het is dus heel belangrijk dat je de juiste balans tussen sturen en steunen weet te vinden voor jouw schoolorganisatie, zodat er wél ruimte komt voor ontwikkelen en veranderen.
Wall of Wonder en finishfoto
Als je als team, sectie of organisatie vastloopt, kan het zinvol zijn om te verkennen of dit het gevolg is van ‘oud zeer’. Je kunt samen een Wall of Wonder maken (een werkvorm waarin een groep mensen samen een tijdlijn beschrijft). Daarbij sta je stil bij het verleden, het heden en de toekomst. Wat is er allemaal gebeurd, welke patronen zijn er ontstaan en wat is het effect daarvan in het hier en nu, en hoe kun je constructief verder?
Daarnaast kun je als groep een finishfoto definiëren, waarbij je bespreekt wat het beoogde eindresultaat is en hoe je daar samen kunt komen. Het is belangrijk dat je daarbij aansluit bij de ‘zone van de naaste ontwikkeling’, oftewel: dat je aansluit bij wat jouw organisatie op dat moment aankan. Wat is er al, wat gaat goed, en waar kun je op voortborduren?
Vier tips om daadkrachtig te veranderen en ontwikkelen
- Begin met het focussen op het alledaagse organisatieleven. Zorg dat de basisprocessen in de school goed lopen en dat er duidelijkheid is.
- Vermijd te veel grote veranderingen tegelijkertijd. Werk stap voor stap en bouw op vanuit een sterke basis.
- Betrek zoveel mogelijk stemmen bij het verzamelen van input voor plannen. Creëer bijvoorbeeld gezamenlijke verantwoordelijkheid door samen met het managementteam, het team en/of andere betrokkenen het jaarplan op te stellen.
- Durf met open blik het hele systeem te bekijken. Identificeer patronen en ‘heilige huisjes’ in je organisatie: wat zijn belemmerende factoren en succesfactoren?
Meer weten?
1801 jeugd & onderwijsadvies ondersteunt onderwijsorganisaties die vastlopen. We kunnen jouw schoolorganisatie helpen bij het scherpstellen van jullie doel, het verkennen van de ontwikkelvraag en het bieden van procesbegeleiding en coaching (on the job). We werken hierbij altijd vanuit het hele systeem. Dit doen we doelgericht en vaak gekoppeld aan scholing.
Congres Grip op gedrag op 15 mei 2024
Sander Luttje verzorgt op 15 mei 2024 een workshop rondom dit thema tijdens ons congres Grip op gedrag. In deze workshop legt Sander de link tussen opvoedingsstijlen en leiderschap in organisaties. Wat maakt dat een organisatie 'verwaarloosd' kan raken en hoe kan er sluipenderwijs destructief gedrag ontstaan? Geen hallelujah-verhaal, maar werken met de geleefde werkelijkheid. Na deze workshop kun je het onmogelijk niet meer zien.
Kom naar het congres 'Grip op gedrag'!
Schrijf je snel in om verzekerd te zijn van een stoel. Je kunt ook meerdere personen tegelijk inschrijven.
