Een professionele dialoog tussen leraren onderling leidt tot betere leerresultaten! Carrie Leana1) benadrukt dit in haar onderzoek, waarbij ook naar voren komt dat zelfs minder sterke leraren net zo goed kunnen presteren als hun gemiddelde collega's, mits ze continu in gesprek zijn met hun collega’s over hun taak en over het leren van de leerlingen. Ook John Hattie 2) bevestigt het belang van een gezamenlijk gevoel van verantwoordelijkheid, oftewel collective teacher efficacy. Hoe zien een professionele dialoog en gezamenlijke verantwoordelijkheid er in de praktijk uit?
Onderstaand artikel is geschreven door Helene Labout, onderwijsadviseur bij 1801.
Een professionele dialoog is meer dan praten
In PLG’s vindt de professionele dialoog als vanzelfsprekend plaats, als een voortdurend proces. Het gaat verder dan simpelweg informatie uitwisselen of problemen bespreken. Vanuit een gezamenlijk gevoelde verantwoordelijkheid stemmen leraren af over het leren, zoals treffend verwoord wordt in de Afrikaanse uitdrukking: ‘It takes a village to raise a child’.
Het bereiken van een gezamenlijke verantwoordelijkheid bereik je overigens niet door praten alleen, maar ook door ernaar te handelen.
De kern van een PLG: leren, samen en resultaat
Als je aan een leraar vraagt waarom hij het onderwijs is ingegaan, hoor je vaak een antwoord waar de woorden ‘leerlingen’, ‘ontwikkeling’ en ‘leren’ in terugkomen. Het is dan ook niet verwonderlijk dat het uiteindelijke doel waar een school voor staat over leren gaat. In een professionele leergemeenschap is dat niet anders. De focus van een PLG is gericht op het leren van de leerling en niet alleen op het lesgeven. Het team zorgt ervoor dat alle leerlingen de kans krijgen om te leren.
Om dit gedurende hun hele schooltijd te faciliteren is collectieve inzet nodig. Samenwerking op zichzelf draagt nog niet bij aan verbetering van school; je wilt dat het impact heeft. Het doel van de samenwerking is om de leerlingen te helpen op een hoger niveau te leren en als leraren samen te reflecteren op hun eigen handelen en de impact daarvan.
Een PLG is een doorlopend proces
Een PLG is geen vaststaand programma, een eenmalige bijeenkomst of een groep, maar een cyclisch proces waarin directeuren en/of leraren gezamenlijk werken.
In beknopte bewoordingen kun je stellen dat een PLG een doorlopend proces is dat inhoud en uitvoering geeft aan de opbrengstgerichte en formatieve leercultuur die door het gehele team wordt vormgegeven middels actieonderzoek. Het streven is naar duurzame hogere leeropbrengsten binnen de hele schoolgemeenschap. De vier kernvragen van Dufour helpen daarbij.
Vier kernvragen over het leren van leerlingen
In een PLG staan vier kernvragen centraal over het leren van leerlingen, die leidend zijn voor het dagelijkse werk van leraren:
- Wat willen we dat de leerlingen leren?
- Hoe weten we of ze dat leren?
- Wat doen we als ze het niet leren of sneller leren?
- Wat is ons gezamenlijke antwoord daarop?
Met deze vragen als leidraad zien we bijvoorbeeld dat leraren:
- In teams aan de slag gaan met het opstellen van het curriculum en gewenste leeropbrengsten. Ze stellen gezamenlijk een haalbaar en gedegen programma op met essentieel leerstofaanbod en effectieve instructiestrategieën.
- Invulling geven aan formatief evalueren door bijvoorbeeld gezamenlijk rubrics op te stellen en formatieve assessments uit te voeren. Dit om zicht te krijgen op de vraag Hoe weten we of ze leren?
- Opbrengsten analyseren om te bepalen wat te doen met en voor leerlingen die de leerdoelen wel en niet gehaald hebben. En ook invulling geven aan de consequenties hiervan, in bijvoorbeeld de vorm van een andere gezamenlijke aanpak.”
Samen praten over onderwijs en leren
Een professionele leergemeenschap leidt niet alleen tot betere leerresultaten, doorgaans vergroot het ook het werkplezier. Op scholen groeit de behoefte om samen over onderwijs en leren te praten, de kern van het vak waar ooit voor gekozen is. Teams ervaren de waarde van onderlinge gesprekken over het onderwijs, het observeren van elkaars lessen, en het gezamenlijk voorbereiden van lessen. Juist in PLG's is hier ruimte voor.
Zelf aan de slag
Na het lezen van dit artikel over PLG’s ben je misschien enthousiast geworden en wil je er zelf mee aan de slag. Hier volgt een aantal tips:
-
Actie is belangrijker dan perfectie
Ga snel aan het werk. Perfectie is niet het doel, maar actie. Scholen die samen aan de slag gaan met de PLG zijn effectiever dan scholen die jaren bezig zijn met de voorbereiding ervan. -
Identificeer niet-werkende acties
Gebruik de PLG om onproductieve acties te identificeren en te stoppen. Kies weloverwogen wat je wel en niet doet, zodat de focus blijft op de doelen en waarden van de school. -
Het proces is niet-lineair
Weet dat het proces niet lineair is. Het opzetten van een PLG lijkt misschien een logisch proces, maar het draait om menselijk gedrag en interactie, wat altijd cyclisch is. Houd daarom de vier vragen van Dufour in gedachten en blijf ze herhalen. -
Geef het een eigen naam
Het gaat om wat je doet, niet om hoe je het noemt. Geef de techniek een naam die past bij de visie van de school en zorg dat deze goed doordacht is. -
Begin met doen
Begin gewoon en onthoud dat verandering en leren begint bij doen!
Meer informatie
Wil je meer weten over het opzetten van een Professionele Leergemeenschap op jouw school? Neem contact op met Helene Labout en haar collega's voor meer informatie en advies.
Bekijk ook eens hoe je je Impact op Leren kunt vergroten als leraar of als team. Bijvoorbeeld door het stimuleren van een positieve feedbackcultuur in je team.
Bronnen:
- The Missing Link in School Reform van Carrie R. Leana
- John Hattie is onderwijswetenschapper uit Nieuw-Zeeland, bekend van zijn meta-onderzoek naar het kwantitatief meten van onderwijsresultaten.
- De boeken Leraren leren samen en Professionele leergemeenschap – het handboek van Dufour e.a. bieden inzicht in hoe je kunt bouwen aan een PLG.
