Sinds het eerste ‘rode HGD-boek’ (een praktijkmodel voor diagnostiek en advisering bij onderwijsleerproblemen) verscheen in 2004 is er veel ervaring met HGD opgedaan. Dit heeft, samen met meerdere onderzoeken, geleid tot nieuwe ontwikkelingen in de visie op diagnostiek. Noëlle Pameijer, expert op het gebied van Handelingsgericht Werken (HGW) en HGD, vertelt over deze nieuwe inzichten in HGD. Hoe belangrijk is de samenwerking met ouders, leerlingen en leraren? En hoe kan een leraar nog meer de leiding nemen op het leren van leerlingen?
Versterking van de basis met HGW
Een goede basis, oftewel goed onderwijs voor álle leerlingen, vormt de kern van HGW. Hierbij ondersteunt de intern begeleider de leraar om een veilig groepsklimaat te creëren, sterk klassenmanagement toe te passen en effectief pedagogisch-didactisch handelen te bevorderen. Immers, hoe sterker de basis, hoe minder leerlingen extra interne ondersteuning nodig hebben en hoe sterker die interne ondersteuning, hoe minder leerlingen externe ondersteuning nodig hebben (zie de driehoek). Noëlle benadrukt dat het betrekken van ouders vanaf het begin van ieder schooljaar van essentieel belang is, omdat vroegtijdige betrokkenheid het gemakkelijker maakt om later eventuele problemen samen aan te pakken.
Driehoek Passend Onderwijs en HGW/HGD
Samenwerking en afstemming met ouders en leerlingen
Een belangrijke ontwikkeling binnen HGD is het nog meer betrekken van ouders en leerlingen en het empoweren van hun rol. Noëlle Pameijer heeft samen met ouders het boek ‘Met plezier naar school’ geschreven, dat gaat over HGW, HGD en de rol van ouders daarbij. Door ouders en leerlingen actief te betrekken bij het diagnostisch proces en samen te puzzelen en te zoeken naar oplossingen, worden problemen gedurende het proces al aangepakt en opgelost.
Van labels naar behoeften
Een belangrijke verschuiving in HGD is de nadruk op het kijken naar de onderwijs- en opvoedbehoeften van de leerling in plaats van het labelen van de leerling. Dit helpt om te focussen op hun behoeften zonder hun mogelijkheden in te beperken met een label. Het streven is om meer te werken met gesprekken, observaties en visualisaties, waarbij de nadruk ligt op het begrijpen van wat de leerling nodig heeft om bepaalde doelen te halen en het bieden van passende ondersteuning voor meer leerlingen.
De rol van de leraar als leider
Binnen HGD speelt de leraar een cruciale rol als leider in de klas. Naast het begrijpen van de onderwijsbehoeften van de leerling is het belangrijk om ook te kijken naar welke ondersteuningsbehoeften de leraar zelf heeft. Wat heeft hij of zij nodig om leiding te kunnen geven aan het leren van deze leerling? Dit kan variëren van attitude en kennis tot vaardigheden en samenwerking met collega's, ouders en externe partijen. Het is essentieel om leraren te ondersteunen en te versterken in hun rol, zodat zij het verschil kunnen maken voor leerlingen.
Constructieve samenwerking met verschillende partijen
Een gedeelde verantwoordelijkheid en eigenaarschap zijn cruciaal bij HGD. Samenwerking tussen leraren, intern begeleiders, directeuren, ouders, leerlingen en externe deskundigen is van groot belang om de juiste ondersteuning te bieden. Door elkaars kennis en ervaring te benutten en open communicatie te bevorderen, ontstaat effectieve ondersteuning die aansluit bij de behoeften van de leerling. Door externe deskundigen, zoals die van 1801, te betrekken, worden hun expertise en helikopterview ingebracht om het proces verder te versterken.
Tot slot: 5 tips
Wil jij ook goed onderwijs en effectieve ondersteuning bieden aan de leerlingen op jouw school?
- Investeer in een sterke basis van goed onderwijs voor alle leerlingen.
- Betrek ouders en leerlingen actief bij het diagnostisch proces en werk samen aan oplossingen.
- Verschuif de focus van labels naar mogelijkheden en behoeften van leerlingen en stel de vraag of meer leerlingen baat bij deze aanpak hebben.
- Ondersteun leraren in hun rol als leiders en breng samen hun specifieke ondersteuningsbehoeften in kaart.
- Bevorder constructieve samenwerking en gedeeld eigenaarschap tussen leraren, ouders, leerlingen en externe partijen.
Met deze benadering kunnen scholen de weg naar inclusiever onderwijs efficiënter bewandelen en de leerlingen de ondersteuning bieden die ze nodig hebben om te groeien en te bloeien.
Meer weten?
Heb je vragen over HGD en de werkwijze van 1801? Neem een kijkje op onze website.
Meer over Noëlle Pameijer
Noëlle studeerde onder andere klinische ontwikkelingspsychologie aan de Universiteit van Amsterdam. Sinds 2000 is Noëlle als kinderpsycholoog werkzaam bij Stichting Elan in Onderwijs en samenwerkingsverband Passend Onderwijs Unita.
Tip: Op Noëlles website ‘Samenwerken aan schoolsucces’ vind je diverse gratis downloads en kun je het boek ‘Met plezier naar school’ inzien.
