Leidinggeven aan leren: wie denk je wel niet dat je bent?

Op basis van diverse publicaties van het schoolleidersregister, waaronder een belanghebbend boek met de titel Leidinggeven aan leren, mogen we stellen dat van alle functies van de schoolleider het leidinggeven aan leren een prominente is. Misschien zelfs wel de belangrijkste.

Het draait op school tenslotte om het leren van de leerlingen en daarvoor is het overduidelijk cruciaal dat de medewerkers van de school voortdurend lerend zijn. Daar is behoorlijk wat evidentie voor.

Toen ik als leraar werd opgeleid is mij altijd ingeprent dat leren het proces van de lerende is. Óf er geleerd wordt is primair aan die lerende. Zoals de Engelsen dat zeggen: you can lead a horse to water but you can’t make it think (pun intended).

Om dat leren te stimuleren organiseert de school onderwijs. Onderwijs is het proces van de docent. De gouden les die wij leerden was uit de valkuil blijven. De valkuil van het overnemen van het leerproces door de docent en zo dat leerproces weg te halen bij de lerende.

Ons taalgebruik is hierbij vaak niet behulpzaam. Zo zeggen we dat de docent ‘haar leerlingen leert luisteren’, terwijl we bedoelen dat de docent ‘haar leerlingen onderwijst zodat zij leren luisteren’. De valkuil waarvoor gewaarschuwd werd ligt blijkbaar steeds op de loer.

En dat brengt me bij ‘leidinggeven aan leren’, waarmee we bedoelen dat de schoolleider een omgeving creëert waarbinnen de docent leert. Als dat leren van de lerende is, en ik denk dat dat zo is, dan is dit geval de docent de enige die leiding kan geven aan dat leren.

De schoolleider geeft net zomin leiding aan het leren van de docent als die docent leidinggeeft aan het leren van de leerling. Je kunt namelijk helemaal geen leidinggeven aan dat wat niet van jou is.

Dat is de reden dat ik altijd met argwaan kijk naar schoolleiders die heel druk zijn met leidinggeven aan leren, want wat doen ze dan eigenlijk? En hoe kan het dat die docenten dat zelf niet doen? Hoe kan het dat die docenten toestaan dat iemand anders dan zijzelf de leiding neemt over hun leren?

Vanuit het voorbeeldgedrag wat je van een schoolleider mag verwachten, ligt het dan ook in de lijn dat de docenten leiding gaan geven aan het leren van hun leerlingen. En wat moeten die leerlingen dan nog doen? Waarom zouden ze nog ‘leren leren’? Waarom zouden ze eigen regie nemen, of zelfs strategieën inzetten om hun leren te verbeteren? Iemand anders heeft tenslotte de leiding over hun leren.

Tegen elke schoolleider die meent erg druk te moeten zijn met leidinggeven aan leren zeg ik: blijf met je fikken van het leren van je docenten af. Wie denk je nou helemaal dat je bent?

Tegen elke docent die een schoolleider heeft die leidinggeeft aan jouw leren zeg ik: laat jouw leren niet los. Doorbreek de cirkel, ook in het belang van jouw leerlingen.