Dwight Eisenhower, de generaal die de invasie van Normandië leidde en die later president van de VS werd, sprak ooit de gedenkwaardige woorden: ‘Plans are nothing. Planning is everything.’ Als aanvulling daarop schijnt hij gezegd te hebben dat ‘geen oorlog gewonnen wordt volgens het plan’.
Omdat hij daarop aangevuld schijnt te hebben dat ‘er geen oorlog gewonnen wordt zonder plan’, schrijven we toch allemaal dapper onze plannen. Ook voor de school.
Geïnspireerd door Simon Sinek staan er inspirerende en uitdagende zinnen in het schoolplan over de WHY of ‘purpose’ van de school.
In diezelfde schoolplannen wordt dan vaak uitgewerkt welke doelen de komende periode gerealiseerd moeten worden. Het liefst SMART geformuleerd, want dat is zo lekker concreet. Daarmee is dan ook direct het WHAT van meneer Sinek geadresseerd.
En voor het HOW vullen we dan in welke acties we gaan ontwikkelen om die doelen te bereiken. In ieder nieuw jaarplan beschrijven we de geplande acties om de gestelde doelen te halen.
Daarmee is ons plan compleet. We hebben namelijk een oorlog te winnen, en dat kan niet zonder plan. Dat leerden we van Eisenhower.
Maar wat zou hij hebben bedoeld toen hij zei dat plannen niets zijn? In de Nederlandse taal is zijn uitspraak zelfs verwarrend te noemen: plannen zijn niets, maar plannen is alles.
Het is een feit dat een plan de oorlog niet wint. De oorlog wordt gewonnen door degene die het plan uitvoert, aanpast, bijstelt, versnelt, vertraagt en blijft aanpassen aan de situatie en tegelijk blijft richten op het doel. Diegene hanteert een strategie.
Wat Eisenhower bedoelt is dat een plan geen strategie is. Een strategie is namelijk een activiteit, en dat is een plan per definitie niet.
In de ogen van Eisenhower is het de strategie die de oorlog wint. Een strategie die overigens erg gebaat is bij een plan. Uit dat plan haal je namelijk de richting en de uitgangspunten. Je vindt er ook prima suggesties voor acties die je in kunt zetten. Maar als je ander gedrag in je school wilt zien, dan zal je je aandacht, en die van je medewerkers, uit moeten laten gaan naar die strategie. Niet teveel naar het plan, dat slaat namelijk ieder initiatief plat.
Wil jij weten wat de strategie van jouw school is? Kijk dan naar wat er wordt gedaan. Gebruik daarbij het plan als kijkwijzer, maar laat je niet van de wijs brengen: dat plan is slechts een beschrijving van de strategie. Of, zoals Margritte het zou zeggen: Ceci nést pas une stratégie.
Dat lijkt me een prachtige ondertitel voor je nieuwe schoolplan!
Anne Jan van den Dool
