Zegt Janneke van Tol, directeur van OBS De Schakel in Ouderkerk aan den IJssel
OBS De Schakel in Ouderkerk aan den IJssel ging twee jaar geleden onder leiding van directeur Janneke van Tol aan de slag met het verbeteren van de professionele leercultuur. Nu er één goed functionerend team is gesmeed, is de volgende stap het herijken van de missie en de strategie en het bepalen en concreet uitwerken van de kernwaarden. Annemarie de Graaf van 1801 jeugd & onderwijsadvies begeleidt het proces.
Janneke van Tol is sinds februari 2022 directeur van OBS De Schakel in Ouderkerk aan den IJssel. “Nadat ik jarenlang als leerkracht, ib’er en projectleider in het onderwijs had gewerkt, kreeg ik een paar jaar geleden de kans om te proeven aan het schoolleiderschap. Ik wist meteen dat dit was wat ik wilde.” Toen Janneke twee jaar geleden door het bestuur van stichting Onderwijs Primair werd gevraagd om directeur te worden van OBS De Schakel twijfelde ze dan ook geen moment. “De directeur viel plotseling uit, zodat ik in het gat ben gesprongen. Aanvankelijk tijdelijk, maar het ging zo goed dat het team mij vroeg om te blijven. Zodoende werk ik hier nog steeds met veel plezier.”
Janneke van Tol
Eén goed functionerend team
OBS De Schakel is een dorpsschool met circa 185 leerlingen verdeeld over 8 groepen. “Ik kwam terecht in een klein, maar relatief vast team – een luxe in deze tijd van personeelstekorten en steeds meer onbevoegden voor de klas”, zegt Janneke. “Iedereen was heel enthousiast en vriendelijk, maar ik zag dat leerkrachten veel in hun eigen klas zaten. Vaak met de deur dicht. Ook viel me op dat er verschillende groepjes waren en dat teamvergaderingen en studiedagen soms wat stroef verliepen. Het liep kortom niet echt lekker. Dat was wel te verklaren, want het team had de jaren ervoor veel meegemaakt. Ik was de vierde directeur in korte tijd. Maar deze situatie is natuurlijk niet goed voor de school en de onderwijskwaliteit. Er moest iets gebeuren om er weer één goed functionerend team van te maken.”
Neutrale blik van buitenaf
Het verbeteren van de professionele leercultuur leek Janneke een goed begin. “Om werk te kunnen maken van de missie en visie heb je een veilige sfeer en openheid nodig. We moesten de verbinding herstellen.” Als beginnend schoolleider heeft Janneke het gevoel dat ze hierbij wel wat externe ondersteuning kan gebruiken. “Terugkijkend was het een heel goed idee om Annemarie de Graaf van 1801 in te schakelen om ons te helpen met het verbeteren van de professionele leercultuur. Ik zou het zo weer doen, en niet alleen omdat ik toen pas net directeur was”, vertelt Janneke. “Als schoolleider heb je een bijzondere positie. Je staat boven de partijen, maar bent tegelijk onderdeel van het team. Daarom is het soms beter als een neutraal persoon van buitenaf, iemand met een frisse blik en zonder een rugzak gevuld met emoties, de vinger op de zere plek legt.”
Inzicht in gedragspatronen
Na een paar sessies, begeleid door 1801, merkt Janneke al gelijk verschil. “Annemarie heeft ontzettend veel kennis, kunde en ervaring. Ze is in staat om mensen bewust te maken van bestaande patronen en processen met behulp van literatuur en wetenschap. Bij ons werkte ze bijvoorbeeld met de dramadriehoek, waarmee ze teamleden inzicht gaf in bestaande gedragspatronen. Dit inzicht stelde het team in staat om het groepsproces te veranderen.”
Volgens Janneke is het belangrijk om continu met elkaar in verbinding te blijven. “In het begin is dat makkelijk”, zegt ze. “De professionele leercultuur kwam terug in alle studiedagen en teamvergaderingen. Ook hebben we geïnvesteerd in teamuitjes en elke schooldag drinken we met het hele team om half drie een kopje thee. Ook plannen we nu regelmatig collegiale consultaties in. Nu we ons meer gaan focussen op de inhoud, is het belangrijk om je voelsprieten te blijven gebruiken: gaat het nog steeds goed? Dat is natuurlijk een taak voor mij als schoolleider, maar het is tevens een gezamenlijke verantwoordelijkheid van het hele team om elkaar hierop te blijven aanspreken.”
Kernwaarden uitwerken
Inmiddels zijn Janneke en haar team aanbeland bij het herijken van de visie, missie en kernwaarden van de school. “Wat vinden wij als school belangrijk? Wat willen we uitstralen? Waarom zouden ouders en leerlingen voor onze school moeten kiezen? We hebben als team vijf kernwaarden bepaald, en die op een poster laten drukken. Deze hangt prominent in de lerarenkamer. Ook zijn we gestart met ‘proeftuintjes’, waarin we leerkrachten in vier groepjes aan elkaar hebben gekoppeld om na te denken hoe we invulling kunnen geven aan onderwijsvernieuwing. Bijvoorbeeld thematisch onderwijs op de zaakvakken, een ‘boost’ geven aan begrijpend lezen en meer ontmoeting creëren binnen de school. De volgende stap is dat we de kernwaarden samen met Annemarie gaan uitwerken in concrete gedragingen. Zo weet iedereen wat er van ze wordt verwacht. Dit gaan we vervolgens koppelen aan onze missie en visie en het nieuwe schoolplan.”
Superteam
Als ze ziet hoe haar teamleden vol enthousiasme experimenteren in de proeftuintjes en hun bevindingen en tips met elkaar delen, voelt Janneke zich een blij mens. “Ik ben supertrots op ons team. “Het was heel bijzonder om te zien hoe snel alle medewerkers zich openstelden en er weer een ‘wij-gevoel’ ontstond. Dat was bijvoorbeeld goed zichtbaar op onze laatste studiedag, waarbij we de aandachtspunten voor het komende half jaar hebben bepaald. We waren in staat om met elkaar, zonder oordeel, te kijken naar de resultaten en wat we moeten doen om verder te komen. We zijn een ‘superteam’ – zoals een van onze studenten ons laatst noemde. Dat kan ik alleen maar beamen. We doen het weer echt met elkaar en dat is geweldig."
Het team van OBS De Schakel
Ondersteuning door 1801
Janneke is niet alleen lovend over haar eigen team, ze is ook zeer tevreden over de ondersteuning door 1801. “Het is belangrijk dat je een klik hebt met een externe adviseur die jou gaat ondersteunen”, zegt Janneke. “Ik raad collega-schoolleiders dan ook aan om hier vooraf goed onderzoek naar te doen. Je verspilt een boel geld, tijd en energie als het uiteindelijk niet blijkt te werken. Met Annemarie had ik meteen een klik. We zitten op één lijn en begrijpen elkaar. Ze geeft me ruggensteun, bevestigt dat ik op de goede weg zit en draagt nieuwe inzichten aan. Het is fijn om ons succes met haar te delen, maar ook om het straks als team zelf te gaan doen.”
Meer informatie
Kunnen jij en jouw team ook wel wat ondersteuning gebruiken op het gebied van professionele cultuur of het vaststellen of herijken van de missie, visie en kernwaarden van de school? Neem dan contact op met Annemarie de Graaf via a.degraaf@1801.nl of 088 1801 398.
