Stel, je bent bestuurder en hebt snel een leidinggevende nodig omdat de directeur plotseling is weggevallen. De onderwijskwaliteit mag hier natuurlijk niet onder leiden. Of jouw school heeft het predicaat ‘zwak’ gekregen en het roer moet om, maar je weet niet hoe je zo’n verandering het beste kunt aanpakken. In zo’n geval kun je een interim leidinggevende of verandermanager inschakelen. Maar wat doen die precies? En waarin verschillen hun taken van ‘gewone’ leidinggevenden? Wij nemen een kijkje in de keuken bij verschillende interim-directeuren en spreken hen over hun – vaak uitdagende – werkzaamheden. Deze keer: Manet Verwey, die momenteel op 5 scholen actief is, onder andere als interim-directeur op een school voor speciaal basisonderwijs (SBO).
Manet werkte tien jaar als schooldirecteur in vaste dienst voordat ze in 2018 besloot om als zzp’er verder te gaan. “Het was best spannend om de zekerheid van een mooie cao en een goed pensioen los te laten, maar ik werd niet meer zo blij van de voorspelbaarheid van het werk. Maar wat dan?”
Manet Verwey
Na een paar inhoudelijke gesprekken met 1801 maakte Manet bewust de keuze om in het onderwijs te blijven. “Ik word blij als het gaat over de professionele cultuur en onderwijskwaliteit. En als interim-directeur zou ik beter tot mijn recht komen. Ik wil graag iets neerzetten, ben analytisch en van de grote lijnen. En ik vind het leuk om problemen te ontwarren, structuur en richting aan te brengen en een organisatie weer op weg te helpen. Mijn taak is geslaagd als ik een sterkere school achterlaat.”
Kracht van het team
Gelijktijdig met haar eerste interim-opdracht volgde Manet de training Interim Schoolleider bij 1801. “Ik vond het prettig om gelijk te kunnen putten uit wat ik meemaakte”, zegt Manet, die naar eigen zeggen veel aan de training heeft gehad. “Het ging heel erg over persoonlijk leiderschap: wat is jouw visie op het onderwijs en wat heb jij toe te voegen? Dat sprak me aan, want je neemt jezelf altijd mee. Uit het brede aanbod kun je stukjes pakken die bij jou passen. We werden zo als (aspirant) interim-directeuren echt naar een hoger niveau getild. Voor het profiel moesten we nadenken over waarin je gelooft. Voor mij is dat de kracht van het team; het team is de sleutel van het succes voor de kinderen. Dat inzicht heeft me gesterkt en vormt nog steeds de basis voor alles wat ik doe.”
Eigen stijl ontwikkelen
De grootste uitdaging voor een interim-directeur is volgens Manet hoe je mensen, die hun werk al jaren op een bepaalde manier doen, op een positieve manier in beweging kunt krijgen. “Van Otto Vrijhof, de schaduwcoach die me vanuit 1801 begeleidde bij mijn eerste opdracht, heb ik op dat gebied veel geleerd”, zegt ze. “De manier waarop hij een organisatie binnenvliegt en een schoolanalyse maakt, werkt goed. Dat doe ik daarom ook, al ben ik er wel meer mijn eigen draai aan gaan geven. Als interim-directeur moet je namelijk je eigen stijl ontwikkelen, want mensen prikken direct door kunstjes en trucjes heen. Het is belangrijk dat je geen rol speelt of met een groot ego binnenkomt. Je bent gewoon een mens met goede en minder goed kanten.”
Als kersverse directeur in vaste dienst nam Manet weleens snel een beslissing zonder dit goed af te stemmen met het team. Die fout zal ze nu niet snel meer maken. “Als interimmer is het nóg meer de kunst op alles goed af te stemmen op de mensen die het moeten gaan doen. Het is een valkuil om als een soort reddende engel binnen te komen met een kant-en-klaar plan. Dat werkt totáál niet. Ten eerste is een opdracht nooit helemaal zoals het je is voorgespiegeld. Soms komen er lijken uit de kast of moet je eerst een ander probleem oplossen voordat je met de eigenlijke vraag aan de slag kunt. Ten tweede heb je te maken met het imago van een interim-directeur als iemand die alles op zijn kop zet en mensen ontslaat. Dat beeld is niet terecht, maar daar heb je wel iets in te doen anders ervaar je vooral weerstand. Mensen houden nu eenmaal niet van verandering. En ten derde kun je een ontwikkelroute veel beter van onderaf aanvliegen dan van boven of vanuit de zijkant.”
Zacht én stevig
Inmiddels heeft Manet haar eigen succesvolle leiderschapsstijl ontwikkeld. “Wat werkt is een zachte én stevige aanpak. Je moet verbinding zoeken en op een zachte manier meebewegen, maar tegelijkertijd heel duidelijk zijn. Als ik nu ergens binnenkom, spreek ik meteen in de ‘wij-vorm’: Hoe doen wíj dat? En hoe groot het team ook is, ik ga met iedereen in gesprek. Wie ben jij? Waar ben je trots op? Waar wil jij mee aan de slag? En wat heb je van mij nodig? Ik stel me bescheiden op als een betrokken buitenstaander en permitteer het me om overal vragen over te stellen. De meeste collega’s vinden het een verademing om over hun vak te praten en dan is de spanning er snel af.”
De gesprekken met de teamleden vormen een belangrijk onderdeel van Manets analyse: “Het team is mijn belangrijkste instrument, want zíj moeten het gaan doen. Verder ga ik altijd uit van de dingen die goed gaan. Dat zijn de haakjes waarop ik voortborduur. Ik ben mezelf daarbij continu aan het bevragen en zoek soms contact met andere interim-directeuren: Klopt het wat ik denk of zie? Hoe zou jij dit doen? Als interim-directeur ben ik gericht op het versterken van de ander en het maken van keuzes die goed zijn voor de kinderen, leraren en organisatie. Ik kan wel zeggen dat mijn ego steeds kleiner is geworden sinds ik interimmer ben.”
Meer informatie
De interimspecialisten van 1801 jeugd & onderwijsadvies helpen scholen om snel een lege plek in te vullen en kunnen een school weer in beweging te krijgen. Wil je meer weten over onze dienstverlening? Kijk dan hier.
