Vakidioot en vliegtuiggek Michiel Steenbeek (MBO College Airport, onderdeel van het ROC van Amsterdam-Flevoland) vertelt hoe hij met het herontwerpen van de opleiding Vliegtuigtechniek aan de slag ging
Staat jouw onderwijsteam voor een (her)ontwerpvraag van het curriculum? De werkpraktijk vraagt steeds meer van afstuderende mbo-studenten. Opleiders in het mbo hebben de mooie opdracht om studenten te voorzien van de juiste bagage. Maar hoe doe je dat? Michiel Steenbeek (52), docent Vliegtuigtechniek op MBO College Airport, vertelt hoe hij en zijn collega’s dat hebben aangepakt.
“Als kleine jongen zei ik al tegen mijn ouders dat ik later op Schiphol wilde werken. Ik was en ben gefascineerd door vliegtuigen. Zo gezegd, zo gedaan: ik volgde een opleiding bij het ROC van Amsterdam - Flevoland en heb 18 jaar bij KLM gewerkt als monteur en bevoegd technicus vliegtuigonderhoud. Op een gegeven moment zocht ik een nieuwe uitdaging en werd ik instructeur. In 2010 heb ik de overstap gemaakt naar MBO College Airport waar ik docent ben bij de opleiding Vliegtuigtechniek. Ik heb mijn Pedagogisch Didactisch Getuigschrift (PDG) gehaald en ben geschoold tot LC-docent. Dat betekent dat ik op een wat hoger niveau nadenk over de inhoud van onze opleiding en de aansluiting op de werkpraktijk.
Helikopterview
De laatste tijd begon het weer te kriebelen en wilde ik mijn tanden graag in een nieuwe ontwikkeling zetten. Dat werd in overleg met mijn leidinggevende het curriculum van de opleiding: wat willen we dat onze studenten kennen en kunnen? En wat vraagt de werkpraktijk van ze? Ik kon deelnemen aan de leergang Curriculum Expert van 1801 jeugd & onderwijsadvies. In deze leergang leer je om onderwijsontwikkeling vorm te geven vanuit een stevige theoretische basis. Je leert om met een helikopterview naar het onderwijs te kijken en het hele curriculum te overzien.
Michiel Steenbeek
Competentiegericht onderwijs
De opleiding begon met een analyse: hoe ziet het curriculum eruit en wat betekent dat voor de dagelijkse praktijk? Daaruit volgt normaal gesproken een vraagstelling, maar die lag bij mij (met dank aan mijn collega’s en studenten) al klaar: hoe kunnen we zorgen voor competentiegericht onderwijs binnen onze opleiding?
In de luchtvaart(technische) branche is een transitie gaande. Trainingen waren vroeger voornamelijk gebaseerd op kennis. In nieuwe regelgeving moet de branche overstappen op trainingen die gebaseerd zijn op competenties. Wij als ROC, waaronder ikzelf, nemen deel aan een internationale werkgroep om de regelgeving uit te werken. De nieuwe regelgeving is uitgewerkt in het ADDIE-model, hetzelfde model waarmee ik tijdens leergang Curriculum Expert heb gewerkt.
We waren dus voornamelijk enorm gefocust op het delen van kennis. Ik vertel bijvoorbeeld dolgraag over vliegtuigen, maar daardoor activeer je studenten niet. Het was onze wens om de student te stimuleren om zélf op onderzoek uit te gaan.
Onder begeleiding van onderwijsadviseur Myrthe van den Blink gingen we aan de slag met het framework van de opleiding. We gebruikten het Zelcommodel om het competentieniveau van studenten te beoordelen. Met dit model kun je geleidelijk de zelfstandigheid en competenties van studenten verhogen. Ik deelde ons curriculum in aan de hand van dit model. Vervolgens doken we meer de inhoud van de opleiding in: wat wil je dat de studenten leren, welke competenties hebben ze daarvoor nodig, en hoe wil je dat toetsen?
Realistische opdrachten
In de develop-fase heb ik het onderwijs ontwikkeld. Ik bedacht realistische opdrachten voor de studenten aan de hand van klachten en inspectierapporten. Dit vertaalde ik naar casuïstiek. Op de develop-fase volgde de implementatiefase en de evaluatiefase, hoewel ik ook al aan het implementeren was toen ik in de designfase zat. Het loopt toch een beetje door elkaar heen. Niet dat dat een probleem is: ik leerde de juiste stappen zetten op het juiste moment.
Terwijl ik het curriculum aan het ontwerpen was, gingen er ook al drie klassen mee aan de slag. Dat zorgde voor een versnelling van het proces: ik kreeg direct feedback van collega’s en studenten. Ik heb naar ze geluisterd, meegekeken en veranderingen overwogen. Daardoor hebben we gezamenlijk een nieuw curriculum neergezet.
Autonomie
De basis staat nu; de studenten krijgen les aan de hand van het nieuwe curriculum. Ik ben nu aan het nadenken over werkvormen die bij de lessen passen. Het liefste bied ik er meerdere aan, zodat docenten zelf kunnen beslissen wat het beste bij hun klas past. De autonomie van mijn collega-docenten en de studenten is dankzij het nieuwe curriculum toegenomen.”
Het gewenste eindresultaat
Wat heeft deze leergang Michiel persoonlijk opgeleverd? “Voorheen was ik fragmentarisch bezig met het verzorgen van mijn onderwijs. Ik bekeek het per tien weken en ging daarna door naar het volgende onderwerp. Ik weet nu hoe je een opleiding goed opbouwt en welke stappen je moet zetten om tot het gewenste eindresultaat te komen. Ik heb mijn vakidioot-kant opzij gezet en ben veel meer bezig met hoe we de studenten kunnen motiveren en klaarstomen voor de toekomst.”
Michiel heeft nog een paar tips voor mbo-docenten die ook met het herzien van het curriculum aan de slag gaan. “Mijn eindproduct bestond uit profieldelen voor dertig lesweken. Dat is behoorlijk veel. Een wat kleiner project zorgt ervoor dat je er ook echt tijd voor hebt. Ik deed deze leergang naast mijn gewone lessen; dat was best ambitieus. Daarnaast is het ook ontzettend belangrijk dat je gesteund wordt door je manager. Zorg dat je samen aan het begin van het traject vaststelt wat de gewenste uitkomst is.”
Meer informatie
Wil jouw onderwijsteam graag eigentijds en innovatief onderwijs ontwerpen, ontwikkelen en implementeren? En kan je hier inhoudelijk en procesmatig nog wat kennis, inspiratie en (peer)coaching bij gebruiken? Dan is de leergang Curriculum Expert in het mbo op jouw lijf geschreven! Voor meer informatie kun je contact opnemen met Tom Jansma (t.jansma@1801.nl / 088 1801 142) of Myrthe van den Blink (m.vdblink@1801.nl / 088 1801 779).
